Illegale milieustromen - Studievoormiddag
Op 21 juni 2013 organiseerde GaPS in het Vlaams Parlement een studievoormiddag met als titel Handhaving van illegale milieustromen: elektronisch afval en hardhout. Dr. Lieselot Bisschop, onderzoekster aan de Hogeschool Gent, onderzoeksgroep Governing and Policing Security (GaPS) presenteerde er de resultaten van haar doctoraatsstudie. In dit doctoraatsonderzoek nam Lieselot Bisschop transnationale milieucriminaliteit onder de loep. Ze onderzocht de illegale handel in elektronisch afval (e-waste) en in tropisch hout en in het bijzonder de trafiek tussen Europa en West- en Centraal-Afrika. Deze studievoormiddag had de bedoeling diverse perspectieven samen te brengen en de wetenschappelijke onderzoeksresultaten in een publiek debat te vertalen met oog op het ondersteunen van de beleidsontwikkeling en -implementatie.
Na een inleiding door dagvoorzitter dr. Gudrun Vande Walle, ving de eerste workshop aan waarin op de smokkel in e-waste werd gefocust. Dr. Lieselot Bisschop lichtte haar bevindingen over de sociale organisatie en de governance van deze illegale handel toe, als antwoord op de vraag Is it all going to waste?. Dhr. Bart Palmans van de Dienst Leefmilieu, Natuur en Energie van de Vlaamse Overheid reageerde met een toelichting over de uitdagingen en knelpunten die in de dagelijkse praktijk van de milieu-inspectie te vinden zijn, evenals de uitdagingen die binnen de samenwerking met andere handhavende actoren op de voorgrond treden. Na deze reactie vanuit de overheid was het de beurt aan Dhr. Patrick Van Den Bossche van Agoria om vanuit het perspectief van de bedrijfswereld op de thematiek in te gaan. Hij legde de klemtoon op het belang van de secundaire grondstoffen en het recyclagepotentieel van de Europese recyclageindustrie. De illegale transporten van e-waste en de ‘sham’-recyclage benoemde hij als een grote uitdaging. Bij wijze van antwoord lichtte hij een rolmodel voor havens en een certificatiesysteem voor eindverwerkers toe. Vervolgens kreeg het publiek meer te horen over de werking van Worldloop, zusterorganisatie van Close the Gap, die als maatschappelijke actor de illegale transporten en dumping van e-waste tegen te gaan door hergebruik, transport (naar ontwikkelingslanden) en recyclage van elektronica te organiseren. Tenslotte bekeek dr. Gudrun Vande Walle de thematiek van de smokkel in e-waste vanuit een slachtofferperspectief en stelde ze de vraag hoe eventueel aan herstel van de schade kan worden gewerkt, door herstelrecht of door middel van internationale rechtsmiddelen. In het debat werden vanuit Nederlandse en Belgische hoek kritische vragen en opmerkingen opgeworpen. Prof. dr. Marleen Easton (UGent-HoGent) modereerde het debat.
In de tweede workshop lag de focus op de smokkel van tropisch hout. Dr. Lieselot Bisschop riep op om mee te gaan met de stromen om meer te leren over de sociale organisatie en de governance van illegale milieustromen. De heren Denis Pohl en Frans Arijs lichtten de rol van de Federale Overheidsdienst Volksgezondheid, Veiligheid van de Voedselketen en Leefmilieu toe bij de controles voor CITES (Convention on the International Trade in Endangered Species of Fauna and Flora) en de op 1 maart in werkinggetreden EU Timber Regulation. Vervolgens kreeg Dhr. Armand Stockmans het woord. Als Houtimporteur en Voorzitter van de hardhoutsectie van de European Timber Trade Federation verschafte hij ons inzicht in de houtstromen en in wat een due diligence producedure inhoudt. Daarna was het de beurt aan Sabien Leemans van WWF-België. Haar presentatie ging in op de omvang van de illegale houtkap, op bestaande wetgevende initiatieven, op de belangrijkste uitdagingen in het debat over hout en de rol die door overheden, bedrijven en NGOs kan worden gespeeld. Academicus dr. Tim Boekhout van Solinge (Universiteit Utrecht) tenslotte vertelde vanuit zijn ervaring in Zuid-Amerika en Zuid-Oost Azië over de illegale houtkap en zette dit extra luister bij door zijn verhaal met foto’s te illustreren. Navolgend was kort nog tijd voor vragen vanuit het publiek. Prof. dr. Marleen Easton leidde het debat opnieuw in goede banen.
Vlaams Parlementslid Dirk Peters (Groen) sloot deze studievoormiddag af door op de beleidsimplicaties van de thematiek te wijzen.
Beelden
